![]() |
Niepce „Widok z okna w Le Gras” Źródło: wikipedia.org |
Fotografia, jako mechanizm odtwarzający rzeczywistość, niemal z miejsca zdobyła aurę sztuki i przez następne lata zdobywała kolejną aurę – wiarygodności.
W połowie XIX wieku zachwycano się prawdziwością i obiektywnością obrazu fotograficznego. W końcu obraz uwolnił się od malarstwa i tym samym od spojrzenia, ręki, wyobraźni i talentu malarza. W przeciwieństwie do malarstwa fotografia sprawiała wrażenie pośrednika uczciwego; zdawała się chwytać prawdziwość tego, na co patrzyła. Z ulgą stwierdzono, że kreatywna rola twórcy obrazu została ograniczona. Twórca wręcz wydawał się nieobecny.
Aparaty usamodzielniły się do tego stopnia, że nasza rola sprowadza się do funkcji “pstrykacza”, który jest wyłącznie realizatorem programu zdeponowanego wewnątrz “czarnej skrzynki”, na tyle tajemniczej i nieprzejrzystej dla zwykłego człowieka, iż może ona całkowicie nad min panować. Przypomina się slogan reklamowy firmy Kodak: “Przyciśnij przycisk, my zrobimy resztę”. Taki użytkownik to zwykły “funkcjonariusz”, dodatek do maszyny zaprogramowanej według skomplikowanego algorytmu i takiż algorytm narzucającej człowiekowi. Może on kontrolować wyłącznie output i input aparatu, ale jest zdominowany przez wnętrze “czarnej skrzynki”. To sytuacja Kafkowska, bo gracz prowadzący grę nigdy nie może w niej zwyciężyć. Prawdziwi fotograficy, także artyści, to ci, którzy walczą z programem, występują przeciwko niemu, starają się go przezwyciężyć po to, by nie dać się uwieść potędze fotograficznych software’ów. Automatyzacja procesu wykonywania zdjęć stanowi swoistą ekskluzję, zabieg wykluczania człowieka z procesu tworzenia zdjęcia Przeciwko temu zwracają się prawdziwi fotograficy, próbujący walczyć z inkluzją człowieka w obrazie. Kiedy świat stał się obrazem skończył się czas “posiadania obrazu”, to “obraz nas posiadł”.
-
fotografia jest narzędziem o szerokich możliwościach. Może zarówno ujawniać prawdę jak i ją zakrywać.
-
fotografia nie jest “wędką” do łowienia prawdy. Często fotografia jest narzędziem do kreowania prawdy.
-
fotografia nie ogranicza kreatywności twórcy, aczkolwiek pozwala również na komfort “bycia nietwórczym”
-
i wreszcie, fotografia jest pełnoprawnym medium artystycznym.